Mam dzisiaj przemyślenia, które pojawiły mi się po szkoleniu, które prowadzę dla jednej z firm z zakresu prowadzenia przesluchań wewnętrznych. 

Podziele się nimi, bo wydają mi się bardzo istotne w kontekście pracy przy zdarzeniach mających znamiona nadużyć, mobbingu, przemocy. 

Najmocniejszym narzędziem otwierania człowieka w moim odczuciu są dobrze zadane pytania. W rękach kogoś kto potrafi rozmawiać a także posługuje się autorytetem (psycholog, coach, hr business partner, szef, przesłuchujący, funkcjonariusz ale nawet i duchowny to są stanowiska, które niejako otwierają drogę do mówienia). 

Co mnie niepokoi? 

Brak umiejętności kontrolowania pracy ze wspomnieniami traumatycznymi. Brak odpowiedzialności związanej z „otworzeniem” rozmówcy i nieumiejętnym domknięciem jego stanu emocjonalnego po tym jak dana osoba wróci wspomnieniem (a przypomnijmy ze mózg nie widzi różnicy między wspomnieniem a rzeczywistością) a tym samym uruchomi autonomiczny układ nerwowy i reakcje z ciała (to nie tylko płacz – to może być uczucie zimna, trzęsienie ciała, ale także całkowite zamrożenie, lub dysocjacja). 

Mówienie o traumatycznym wydarzeniu może być niebezpieczne dla osoby doświadczającej traumy z kilku powodów:

Re-traumatyzacja

1. Reaktywacja wspomnień – Opowiadanie o traumatycznym wydarzeniu może wywołać intensywne emocje i wspomnienia, prowadząc do ponownego przeżywania traumy. Może to wywołać silny stres, lęk i inne negatywne reakcje emocjonalne.

2. Fizjologiczne reakcje- Re-traumatyzacja może wywołać fizjologiczne reakcje, takie jak przyspieszone bicie serca, pocenie się, drżenie i inne objawy związane z reakcją „walcz lub uciekaj”.

Nasilenie objawów PTSD

3. Zwiększenie objawów PTSD: Mówienie o traumie bez odpowiedniego wsparcia może nasilić objawy

Dlatego tak ważnym jest aby prowadzący przesłuchanie, udzielający wsparcia psychologicznego , bądź psychoterapeutycznego mieli świadomość podstaw BHP takiej pracy. 

Postanowiłam przybliżyć te, które moim zdaniem mogą stanowić BAZĘ do zabezpieczenia zdrowia tej osoby. Zaznaczam , ze jest to absolutne minimum i nie stanowi pełnej psychoterapii traumy, jest to tylko forma zachowania BHP , które w zawodach, w których brak jest wystarczającej edukacji z tego zakresu będzie można skorzystać aby możliwie zadbać o osobę, która opowiada o zdarzeniach tego typu. 

Te wskazania są tez moimi osobiście wypracowanymi technikami, które najprościej i najszybciej można wdrożyć także bez długoletnich studiów psychologicznych (czyli idealnie dla pracowników cywilnych i funkcjonariuszy zajmujących się przesłuchaniami). 

BHP rozmów otwierających / przesluchań przy świadku / poszkodowanym zdarzenia o znamionach traumy: 

Kiedy klient opowiada o zdarzeniu i zauważasz zmianę w jego dotychczasowym zachowaniu (zmiany z ciała , tonu głosu np drżenie) postaraj się w łagodny i spokojny sposob zapewnić go o tym ze jest bezpieczny. Możesz do tego użyć słów takich jak „Jesteś bezpieczny, jestem teraz tu z tobą kiedy mi o tym opowiadasz”. 

Nie oceniaj zdarzeń, nie krytykuj działań ofiary/ poszkodowanego. Bądź uważnym słuchaczem to pomoże w przywołaniu wspomnień. Możesz do tego użyć słów, które odzwierciedlają to co widzisz zaczynajac od słów: „widze…” (np. Widzę ze płaczesz) „slysze…” (np. Słyszę ze twój głos się zmienil/drży). 

Nie pozwalaj pójść za daleko w przywoływaniu wspomnień. Postaraj się nie dopuszczać do opowiadania wszystkich szczegółów zdarzenia jeśli nie jest Ci to potrzebne do wyjaśnienia / rozwiązania sprawy. Do tego celu nie obawiaj się przerwać kiedy poszkodowany pójdzie za daleko zapewnij go łagodnie, ze nie musi tego przezywać jeszcze raz i ze wystarczy już to, co masz. Używaj ponownie odzwierciedlania oddając to, co widzisz i dzieląc się tez swoimi obserwacjami , ale bądź bezstronny (np. Widzę ze mocno to przezywasz, słysząc jak wydarzyło się to….. jest mi bardzo przykro ze musiałeś tego doświadczyć . Dbając o twoje bezpieczeństwo i możliwie chroniąc samopoczucie chciałbym tu przerwać żebyś nie musiał / la wchodzić w te historie jeszcze dalej).  

Najważniejsze: powrót do TU I TERAZ. Jest to kluczowy moment pozwalający powrócić myślami ciałem z powrotem do tu i teraz . Zapewnij łagodnym głosem, ze ta osoba jest teraz bezpieczna ze przesłuchanie / rozmowa właśnie się zakończyła zapytaj ja o to: 

• jak się czuje w tym momencie – popros o dokładny opis tego co czuje w ciele ( np jak czuje teraz swoje nogi, ręce – czy jest z powrotem „tu i teraz”) 
• Zapytaj czy może rozejrzeć się dookoła , czy może popatrzeć na Ciebie jeśli to możliwe opisać co widzi i słyszy.

Upewniając się, ze całkiem wróciła ze świata zdarzenia i wspomnień dopiero możesz zakończyć procedury. 

Mam nadzieje, ze podane BHP uchroni przed możliwością wystąpienia wtórnej traumy z tytułu przesluchań i rozmów wyjaśniających. Pragne zaznaczyć ze praca z trauma obejmuje o wiele więcej aspektów a jednym z ważniejszych jest doświadczenie korektywne , które wymaga już pracy pod okiem specjalisty.